LỄ GIỖ BÀ PHI YẾN LẦN THỨ 238

LỄ GIỖ BÀ PHI YẾN LẦN THỨ 238

Là mảnh đất du lịch chứa đựng cả sự linh thiêng và những thắng cảnh tuyệt đẹp, các lễ hội truyền thống ở Côn Đảo diễn ra trong năm cũng là dịp để mọi người quy tụ về đây hưởng ứng những giá trị văn hóa đặc biệt của nơi vô cùng ý nghĩa này.Lễ hội giỗ bà Phi Yến tại An Sơn Miếu là một trong bốn lễ giỗ truyền thống lớn tại Huyện Côn Đảo. Đây là Lễ hội đầu tiên của tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu được công nhận là di tích lịch sử văn hóa cấp quốc gia.

Hàng năm, vào ngày 18 tháng 10 (Âm lịch), người dân tổ chức lễ giỗ Bà rất long trọng để tỏ lòng ghi nhớ công ơn và đức độ của Bà.

Một số hoạt động tiêu biểu tại Lễ giỗ Bà Phi Yến. Nguồn ảnh: Sưu tầm

Lễ hội truyền thống Lễ giỗ Bà Phi Yến lần thứ 238 sẽ được diễn ra trong ba ngày từ ngày 28/11/2023 đến 30/11/2023 (nhằm ngày 16, 17, 18/10 âm lịch).

♦ Đôi nét về Lễ giỗ bà Phi Yến Côn Đảo

1. Thời gian tổ chức

Hàng năm, Lễ giỗ bà Phi Yến Côn Đảo sẽ được tổ chức vào tháng 10 âm lịch, từ tối ngày 17/10 đến hết ngày 18/10. Đối với người dân tại đây thì bà Phi Yến được coi là một vị thần đức độ và thiện lương, dù mất đi thì vẫn luôn phù hộ, bảo trợ cho con người và hòn đảo này được bình an.

Hiện nay, lễ hội trở thành một nét văn hóa đặc trưng của mảnh đất Côn Đảo, từng bước được mở rộng và nâng cấp cả về quy mô và hình thức, thu hút đông đảo người dân địa phương và khách du lịch tham gia.

Lễ giỗ bà Phi Yến Côn Đảo là nét văn hóa đặc trưng trong tín ngưỡng và đức tin của người dân tại đây

2. Địa điểm tổ chức Lễ giỗ bà Phi Yến Côn Đảo

Lễ giỗ bà Phi Yến được tổ chức tại An Sơn Miếu Ngôi miếu này cách trung tâm thị trấn Côn Đảo khoảng 2km về phía Tây Nam. Sau khi bà qua đời, rất nhiều câu chuyện về sự linh thiêng của bà đã được người dân địa phương truyền tai nhau, ngôi miếu được xây dựng như một sự tưởng niệm của người dân dành cho tấm gương của sự trung trinh, một người phụ nữ đã sẵn sàng ra đi để bảo vệ trong sạch của bản thân.

Miếu bà Phi Yến quanh năm luôn được người dân hương khói đầy đủ. Nguồn ảnh: Sưu tằm

3. Sự tích về bà Phi Yến

Để hiểu về ý nghĩa Lễ giỗ bà Phi Yến Côn Đảo, trước hết chúng ta phải kể lại câu chuyện truyền thuyết xa xưa về nhân vật bất hạnh này. Theo dân gian kể lại, bà Hoàng Phi Yến là thứ phi của vua Gia Long – Nguyễn Ánh. Khi phong trào Tây Sơn nổi lên dưới sự lãnh đạo của Quang Trung đã khiến Nguyễn Ánh thua trận và phải đưa theo vợ con, tùy tùng cùng 100 gia đình quan lại trốn lên Côn Đảo.

Tại đây, nhà vua đã có ý định cầu viện sự giúp đỡ của Pháp, còn có ý định đưa Hoàng Tử Hội An – con chung với thứ phi Phi Yến, sang Pháp làm con tin để đổi lấy cứu viện.

Trước ý định này của nhà vua, thứ phi Phi Yến đã ra sức can ngăn, cho rằng việc cầu viện ngoại bang là không nên, trong tình hình đất nước hỗn loạn, nếu để Pháp đưa quân vào thì dù giành được thắng lợi, sau này cũng sẽ phát sinh rất nhiều vấn đề khó giải quyết.

Thế nhưng những suy nghĩ của bà đã khiến Nguyễn Ánh tức giận, cho rằng bà thông đồng với quân Tây Sơn, phản bội ông nên đã quyết định xử tử bà. Sau đó nhờ quan lại can ngăn nên bà mới được tha tội chết, nhưng bị nhốt lại trong một hang đá hoang vu ở phía Tây Nam Côn Đảo, dùng đá lớn chắn cửa hang và chỉ để lại một ít thức ăn, nước uống cho bà duy trì sự sống.

Ngay sau đó quân Tây Sơn đã đánh đến Côn Đảo, vua Nguyễn Ánh lập tức lên thuyền để chạy đến đảo Phú Quốc trú thân, ông mang theo tùy tùng và hoàng tử Hội An, lúc này mới 5 tuổi.

Thế nhưng hoàng tử đã cầu xin vua cha thả thứ phi Phi Yến và mang bà theo, nếu không hoàng tử sẽ ở lại cùng mẹ. Quá tức giận và lo lắng khi quân Tây Sơn đuổi đến sát nút, Nguyễn Ánh đã ném hoàng tử xuống biển, thi thể của hoàng tử nhỏ đã trôi dạt vào Côn Đảo.

Còn bà Phi Yến thì được người dân làng Cỏ Ống cứu ra, xây cho một ngôi nhà nhỏ để canh mộ con trai. Thế nhưng, cuộc đời bà không trôi qua êm ả như vậy, đến năm 24 tuổi, khi bà sang làng An Hải để dự lễ đàng chay, đã bị một tên đồ tể là Biện Thi ủ mưu hòng chiếm đoạt.

Khi hắn lẻn vào phòng bà Phi Yến, mới chạm vào cánh tay bà thôi nhưng bà đã tỉnh dậy và tri hô. Dù cuối cùng bà không bị tên đồ tể xấu xa làm nhục, nhưng vì tủi hổ bà đã chặt đi cánh tay bị hắn ta chạm vào, rồi sau đó quyết định tự vẫn để bảo toàn danh dự bản thân.

Trước sự ra đi của một người phụ nữ đã phải chịu đựng quá nhiều đắng cay, người dân tại đây đã quyết định dựng đền thờ bà, hàng năm tổ chức Lễ giỗ bà Phi Yến Côn Đảo để tưởng nhớ sự trung trinh, tiết liệt ấy. Từ đó cũng có nhiều câu chuyện về sự linh thiêng của bà Phi Yến, nếu là người lương thiện thành tâm cầu nguyện tại đền thờ bà thì sẽ được phù hộ, mọi chuyện thuận buồm xuôi gió.

Lễ giỗ Bà không chỉ là một ngày đặc biệt mà còn có ý nghĩa quan trọng đối với văn hóa truyền thống ở Côn Đảo kể từ khi nó được diễn ra. Một giá trị truyền thống tốt đẹp cần được lưu giữ và phát huy. Trong ngày giỗ mọi người dân hương thành kính cầu xin những điều tốt đẹp. Khách du lịch đến không chỉ tham quan mà còn được tham gia các hoạt động vui chơi, văn nghệ, thưởng thức đờn ca tài tử trong không khí linh thiêng.

Có thể nói, từ nhiều năm qua, ngày giỗ Bà đã trở thành một dịp để mọi người thành tâm khấn nguyện những điều may mắn, tốt đẹp cho gia đình, người thân, cầu quốc thái dân an, mưa thuận gió hòa, đó chính là nhu cầu hướng vào tâm thánh thiện.

Lễ giỗ bà Phi yến mang ý nghĩa đặc biệt về văn hóa tinh thần của nhiều người dân tại mảnh đất này. Đây là niềm tự hào của nhân dân huyện nhà, cũng là trách nhiệm của chính quyền và nhân dân địa phương trong việc bảo vệ và phát huy những giá trị của di tích, đáp ứng nhu cầu văn hóa của nhân dân, trong đó có việc tổ chức lễ giỗ Bà – một hoạt động văn hóa gắn với di tích, để những giá trị văn hóa của di tích An Sơn miếu cũng như những truyền thống tốt đẹp trong dân gian được lưu truyền mãi mãi.

Nếu chuyến hành trình hành trình của bạn trùng khớp với lịch trình diễn ra sự kiện to lớn này thì đừng bỏ lỡ cơ hội tham gia Lễ giỗ Bà Phi Yến lần thứ 238 lần này nhé.